21 Eylül 2022 tarihli ve 31960 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği (“Yeni Yönetmelik”) ile 27 Kasım 2014 tarihli ve 29188 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği (“Eski Yönetmelik”) yürürlükten kaldırılmıştır. Yeni Yönetmelik ile önemli değişiklikler getirilmiştir.
Yeni Yönetmelikle “İl müdürü”, “Kamu Alacakları Tahsilat Platformu”, “Kayıtlı Elektronik Posta”, “Kayıtlı Elektronik Posta Hesabı” ve “Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi” ifadeleri tanımlanmıştır. Tanımlara göre il müdürü, ticaret il müdürünü; Kamu Alacakları Tahsilat Platformu, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından geliştirilen, kurumlara ait işlemlerin tahsilat ve takip süreçlerinin tümüne ait işleri koordine edip çıktılarının geri bildirimini ve raporlanmasını sağlayan uygulamalar bütününü; kayıtlı elektronik posta, elektronik iletilerin gönderimi ve teslimatı da dâhil olmak üzere kullanımına ilişkin olarak hukuki delil sağlayan, elektronik postanın nitelikli şeklini; kayıtlı elektronik posta hesabı, orijinal ileti gönderme ve alma ile kayıtlı elektronik posta iletisi alma yeteneğine sahip kayıtlı elektronik posta sisteminde oluşturulan elektronik posta hesabını; Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi, adalet hizmetlerinin elektronik ortamda yürütülmesi amacıyla oluşturulan bilişim sistemini, ifade eder.
Yeni Yönetmelik md.6 hükmüne göre, tüketici hakem heyetlerine zorunlu başvuru bakımından parasal sınır 30.000 Türk lirasına yükseltilmiştir. Eski Yönetmelik hükümlerine göre bu tutar 2022 yılı itibarıyla 15.430 Türk lirası idi.
Yeni Yönetmelik ile uyuşmazlık miktarına göre belirlenen görev ayrımı kaldırılmıştır. Eski Yönetmelik’te uyuşmazlığın miktarına göre büyükşehirler, büyükşehir olmayan iller ve ilçeler bakımından ayrıma gidilmekteydi. Bundan böyle, uyuşmazlığın miktarının görevli hakem heyetinin belirlenmesinde bir etkisi bulunmamaktadır. Yetki bakımından ise hala tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu veya tüketici işleminin yapıldığı yerdeki tüketici hakem heyeti yetkilidir.
Tüketici hakem heyetine başvuru maddesinde de önemli değişiklikler yapılmıştır. Başvurularda bulunması zorunlu olan bilgilere “diğer ülke vatandaşları için pasaport numarası ya da yabancı kimlik numarası, başvuru sahibinin tüketici olmaması durumunda ise vergi kimlik numarası, adresi ve varsa diğer iletişim” bilgileri ve başvuru sahibi bir vekil ile temsil ediliyorsa “vekilinin adı, soyadı, vergi kimlik numarası ile adresi” bilgileri de eklenmiştir. Yeni Yönetmelik’in md.11/5 hükmü ile, “başvurularda bulunması zorunlu olan bilgilerde eksiklik veya tutarsızlık olması durumunda, tüketici hakem heyeti başkanı tarafından yazılı olarak yedi gün süre verilmek suretiyle başvuru sahibinden ek bilgi veya belge isteneceği” düzenlenmiştir.
Tüketici hakem heyetince bilgi ve belge isteme ile ilgililerce cevap verme usulü değiştirilmiştir. Eski Yönetmelik’te, bilgi ve belge isteme yazılarının ilgiliye taahhütlü mektupla gönderilmesi esastı. Yeni Yönetmelik ile birlikte, bilgi ve belge istemede esas usul tebligatın elektronik ortamda yapılması şekilde değiştirilmiştir. Yeni Yönetmelik ile ayrıca istenen bilgi ve belgelere ilişkin cevabi yazıların, ilgili tüketici hakem heyetinin kayıtlı elektronik posta hesabına gönderilmesi imkânı getirilmiştir.
Yeni Yönetmelik’te başvurunun reddi sebepleri gösterilmiştir. Yeni Yönetmelik md.20 hükmüne göre, “derdestlik, kesinleşen dava veya kesin hükmün varlığı” durumunda, tüketici hakem heyeti başvurunun reddine karar verir.
Karar süresinin uzatılmasına ilişkin hüküm tüketici lehine değiştirilmiştir. Eskiden, tüketici hakem heyetine yapılacak başvurunun niteliği dikkate alınarak karar süresinin en fazla altı ay uzatılabileceği düzenlenirken; Yeni Yönetmelik’in md.21/1 hükmü ile bu süre üç aya indirilmiştir.
Kararın tebliği süresi karar tarihinden itibaren on beş güne çıkarılmıştır. Eski Yönetmelik’te, tüketici hakem heyeti kararının, alındığı tarihten itibaren on iş günü içinde taraflara yazılı olarak tebliğ edileceği düzenleniyordu.
Kararın düzeltilmesine ilişkin hüküm Yeni Yönetmelik’te ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Yeni Yönetmelik’in “Kararın düzeltilmesi” başlıklı 25. maddesinde, düzeltmeye konu hususların tüketici hakem heyetinde öncelikle gündeme alınarak sonuçlandırılacağı hüküm altına alınmıştır. Ayrıca Eski Yönetmelik’te düzeltme karar tutanağına ilişkin bir düzenleme bulunmamaktayken Yeni Yönetmelik’te düzeltme karar tutanağının kapsayacağı asgari hususlar sıralanmıştır.
Yeni Yönetmelik ile kararın tamamlanması yolu açılmıştır. Eski Yönetmelik’te yer almayan bu imkân, “Taraflardan her biri, nihaî kararın tebliğinden itibaren on beş gün içinde, ilk başvuruda yer alan taleplerle ilgili karar verilmeyen hususlarda, kararın tamamlanmasını isteyebilir.” hükmü ile Yeni Yönetmelik’te md.26/1’de yer almıştır.
Tüketici aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine karar verilmesine bir istisna getirilmiştir. Buna göre, tüketici lehine verilen karara karşı yapılan itirazın kabulü durumunda, tüketici aleyhine hükmedilecek vekalet ücretine, md.27/5’te yer verilen “Ancak, mevcut olduğu halde tüketici hakem heyetine sunulmayan bir bilgi veya belgenin tüketici mahkemesine sunulması nedeniyle kararın iptali halinde tüketici aleyhine yargılama giderine ve vekâlet ücretine hükmedilemez.” cümlesi ile bir istisna getirilmiştir.
Uyuşmazlığın tüketici lehine sonuçlanması halinde yapılacaklarda değişikliğe gidilmiştir. Eskiden, tebligat ve bilirkişi ücretlerinin bir ay içinde karşı tarafça ilgili vergi dairesi müdürlüğüne ödenmesinden sonra, ödendiğine ilişkin makbuzun yine bu süre içinde ilgili tüketici hakem heyetine ibraz edilmesi gerekirken artık bu zorunluluk kaldırılmıştır.
Yönetmelik’in, “Yürürlük” başlıklı md.31 hükmüne göre, başvuruda bulunması gereken zorunlu belgelerin tamamlanmasına ilişkin md.11/5 hükmü ile kararın tamamlanmasına ilişkin md.26 hükmü 1 Ocak 2023 tarihinde, diğer hükümler 1 Ekim 2022 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Yönetmelik’in geçiş hükmüne göre, 1 Ekim 2022 tarihinden önce “tüketici hakem heyetlerine yapılmış ve henüz karara bağlanmamış başvurular için de bu Yönetmelik hükümleri uygulanır.”
İşbu bilgi notundaki değerlendirmeler herhangi bir hukuki kanaat niteliğinde değildir. Bu değerlendirmelerden ötürü Astra Hukuk Bürosu’na herhangi bir sorumluluk atfedilemez. Bilgi notunun konusu hakkında detaylı bilgi ve profesyonel destek almak için ekibimizle iletişime geçilmesini tavsiye ederiz.